Wat is nu eigenlijk de oorzaak van de huidige economische situatie? Het is niets iets wat pas sinds 2008 (de bankencrisis) speelt. Het gaat veel verder terug. Ik denk dat het begonnen is eind jaren '60, begin jaren '70 vorige eeuw en, zoals in de inleiding al is aangegeven, de eerste beurscrash in de jaren '80 daarvan al een gevolg van is geweest.
Na de 2de wereldoorlog begon immers een tijd van opbouw en voorspoed, gelijk opgaand met een grote technologische vooruitgang die rechtstreeks het gevolg was van onderzoek naar en productie van geavanceerde systemen om de oorlog te voeren.
Een dergelijke periode kenmerkt zich door een groot vertrouwen van de burgers in de toekomst (slechter kan het nauwelijks meer worden), en een toenemende financiele draagkracht. Gelijk daarmee is in Nederland het socialisme gegroeid: immers de toenemende welvarendheid moest voor iedereen mogelijk zijn.
De industrie draaide goed, televisies, wasmachines, vaatwassers, auto's, HiFi installaties, maar ook tot dan toe exotisch eten, alles werd in grote getale geproduceerd. Maar hoewel er sprake was van toenemende welvarendheid, deze producten waren lang niet voor iedereen bereikbaar.
Wat ik nu zeg is een aanname, ik heb er geen bewijzen voor, maar het is een logische veronderstelling. Er waren in die jaren twee opkomende belangen: enerzijds de industrie die graag wilde produceren maar daarvoor wel afnemers nodig had, anderzijds de opkomst van de socialistische politiek die erna streefde om gelijkheid te creëren voor iedereen. Door nu vanuit de politiek geld te creëren voor de minder bedeelde klasse, door middel van subsidies en het kopen op krediet bereikbaar te maken, werd een afzetmarkt gegenereerd voor producten die zonder dit beleid eenvoudigweg niet bereikbaar waren voor grote groepen burgers. Wat politiek gezien als 'inkomensgelijkheid' werd aangeduid, was feitelijk niets meer dan het sponsoren door de overheid van producenten. De goede keerzijde daarvan was natuurlijk dat daardoor werkgelegenheid werd gecreëerd en zo een meer natuurlijke inkomensgelijkheid verwezenlijkt werd. De slechte keerzijde was dat hierdoor een hoge inflatie ontstond: krediet, in welke vorm dan ook, zorgt voor inflatie omdat er geld gecreëerd wordt zonder dat er een waardevast iets tegenover staat.
De producenten waren uiteraard tevreden, en banken en andere financiële instellingen begonnen in te zien dat er ook voor hun (veel) geld te verdienen zou zijn met de kredietverstrekking. Omdat de rente op schulden altijd hoger is dan de rente op bezit, kon ook hiermee geld worden verdiend. Daarnaast, omdat de overheid door het gevoerde beleid feitelijk de rekening moest betalen, ontstonden er na enige tijd begrotingstekorten. Tekorten die aangevuld moesten worden door dezelfde financiële instellingen die het lenen zo graag in stand hielden. En zo werden de overheden nauw verstrikt in de webben die de steeds groter worden producenten weven (onder het mom dat het goed was voor de werkgelegenheid en de economische groei) en de financiële instellingen die immers wel geld wilden verdienen met de staatsobligaties.
En sinds de jaren '90 is de westerse wereld te klein geworden voor de producenten (inmiddels hele grote multinationals geworden) en de financiële instellingen: de westerse burger had alles inmiddels wel, zij het dat er nog steeds schulden voor openstonden, en kon niet echt veel meer afnemen. Nieuwe markten moesten gevonden worden en de 'global expansion' werd een feit. En zo werd vrijwel ieder land ter wereld een pion op het speelveld van producenten en financiële instellingen, waarbij het IMF de grootste belangbehartiger is geworden van de banken: zorgen dat ze hoe dan ook winst blijven maken op hun staatsobligaties. En waarbij de G12 en andersoortige instellingen van de grootste producenten ter wereld, de verschillende regeringen toch maar vooral aanzetten tot marktvergroting, nodig om hun omzetten te doen stijgen en voor de regeringen broodnodig om economische groei te verwezenlijken zonder welke het IMF geen garanties op de noodzakelijke staatsobligaties zal geven. En die staatsobligaties zijn weer nodig om de gefabriceerde produkten massaal bereikbaar te laten zijn, wat voorwaardelijk is voor de economische groei. En zo wordt een vicieuze cirkel in stand gehouden, een spiraal die steeds verder oploopt, waarvan niemand weet waar het eindigt en waar geen ontkomen aan is zolang de politiek. misschien onbewust, slaafs aan de eisen van het IMF en de multinationals tegemoet komt. Omdat ze door hen verteld wordt dat als zij dat niet doen, de economie instort, het land in chaos komt en de kans klein is dat de politici daardoor een volgende keer herkozen zullen worden. Even een reminder: het idee van de euro en een groot-Europa is niet ontstaan in de politiek, maar is ontstaan in de besloten vergadering van Europa's 12 grootste multinationals, bedoeld om hun afzetmogelijkheden te verhogen.
Ik denk dat we het eind van de spiraal inmiddels bereikt hebben: er is door het systeem zoveel krediet gegeven dat dit onmogelijk nog door iets of iemand terugbetaald kan worden. Zouden we de richtlijnen van het IMF volgen dan lossen we dit niet op, we rekken alleen de spiraal nog een beetje verder zodat straks de problemen nog groter zullen zijn.
Argentinië heeft begin deze eeuw in eenzelfde situatie gezeten, eigenlijk was het land in 2002 failliet omdat niet meer aan de schulden voldaan kon worden. Hoewel het IMF destijds het land wilde saneren (en dus proberen nog iets terug te krijgen van de inmiddels waardeloos geworden staatsobligaties) is dat door de regering afgewezen,zie dit artikel van nu.nl uit 2002:
Argentinië past het monetair beleid niet aanLaatste update: 30 juni 2002 22:09
WASHINGTON - Argentinië past zijn monetair beleid naar aanleiding van gesprekken met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) niet aan. Dat heeft minister van Economische Zaken R. Lavagna zaterdag gezegd. "Niemand kan zeker weten of de ene politiek beter is dan de ander", zei Lavagna in Washington waar hij de afgelopen dagen onder meer sprak met het IMF.
Lavagna temperde met zijn uitspraken de positieve stemming die na twee dagen onderhandelen met het IMF was ontstaan. IMF-directeur H. Köhler sprak vrijdagavond over productief overleg dat een nieuwe fase kan inluiden in de onderhandelingen tussen het fonds en het vrijwel bankroete Argentinië.
Om in aanmerking te komen voor steun stelde het IMF echter de voorwaarde dat Argentinië een 'monetair anker' zoekt. Het land liet begin dit jaar de koppeling van de peso en de dollar los, waarop de Argentijnse munt ruim tweederde in waarde zakte. Lavagna zei zaterdag echter zijn beleid ongewijzigd te laten.
Forse lijst
Het IMF vraagt naast een monetaire steun voor de zwakke peso hervormingen van de bankensector, herstel van de zelfstandige positie van de centrale bank en de voltooiing van het belastingstelsel. Een forse lijst waarmee het IMF laat merken dat het nog niet zover is dat Argentinië op steun kan rekenen.
Het IMF is wel akkoord gegaan met het uitstel van de betaling van bijna een miljard dollar, aldus Lavagna die dat als een belangrijke winst van de gesprekken met het IMF zag. President Duhalde van Argentinië verklaarde zaterdag echter dat zonder uitstel Argentinië in gebreke had moeten blijven.
Dit heeft tot gevolg gehad dat de economische groei (en dus de welvaart) sinds 2004 in Argentinië enorm is geweest. Zo hoog dat de inflatie inmiddels tot zo'n 30% is opgelopen (want de groei moet ergens vandaan komen) en dat gaat de komende jaren weer voor problemen zorgen. Duidelijker kan bijna niet worden gemaakt dat het systeem wat ons vanaf onze jongste jaren met de paplepel wordt ingegoten, namelijk dat economische groei de basis is van het westerse economische systeem, fundamenteel fout is. Er moet een ander, 'sustainable' systeem voor in de plaats komen willen we onze kinderen en kleinkinderen tenminste ook nog een goede toekomst bieden. En dat systeem kan en mag niet gebaseerd zijn op kredietverstrekking door de overheid (in welke vorm dan ook: kunstmatig lage rente, subsidies, etc) hoezeer dat ook vanuit een socialistische instelling ingegeven wordt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten